بررسی تنوع سیانوباکتری های دریاچه ارومیه و اکوسیستم های مجاور آن

سیانوباکتری ها ( سیانوفیتا، سیانوپروکاریوتا، میکزوفیسه و یا جلبک های سبز- آبی) از دیرینه ترین موجودات زنده کره زمین هستند. مناطق قطبی، بیابان های سوزان، چشمه های آب گرم، ساختمان ها و بناهایی که توسط بشر ایجاد شده، شالیزارها و زمین های کشاورزی، دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها و آب-های جاری، هر یک فلور سیانو باکتری خاص خود را دارند. دریاچه ارومیه در ایران (n 30 37 و e 46) با وسعتی معادل 6000 کیلومتر مربع بیستمین دریاچه بزرگ جهان و پر آب ترین و بزرگترین دریاچه داخلی ایران است . غلظت بالای یونهای na + و cl – ویژگی تالاسوهالین دریاچه ارومیه است. این دریاچه در ارتفاع 1250 بالاتر ار سطح دریا قرار دارد. هدف از این مطالعه جداسازی سیانوباکتری دریاچه ارومیه و اکوسیستم های مجاور ان بوده است. جمع آوری نمونه ها در سال 1377 و 1388 از ایستگاه های بندر رحمانلو، بندرگلمانخانه و مصب سه رودخانه تلخه رود، زرینه رود و نازلوچای در ماههای مهر، آذر، بهمن، اردیبهشت و خرداد انجام گرفت. در این بررسی سیانوباکتری ای در شرایط طبیعی از نمونه های جمع آوری شده جدا نشد. تمام نمونه ها در محیط کشت bg-11 رشد کردند و در انکوباتور در برابر نور و دما 27 تا 28 درجه سانتیگراد و رطوبت 60 درصد نگهداری شدند. جداسازی و خالص ساری سیانوباکتری ها کاری بسیار پیچیده و مشکل است. بعد از رشد نمونه ها با تکنیک های مخصوصی جداسازی و خالص سازی شدند. استفاده از تکنیک های رقت سازی، تکنیک جداسازی نمونه ها با استفاده از آگار خط دار برای نمونه های که دارای حرکت سریدن می باشند و تکنیک برداشتن قطعه آگار برای جدا کردن سیانوباکتری های رشته ای از تک سلولی به کار برده شد. شناسایی موفولوژیکی سیانوباکتری های با استفاده از میکروسکوپ نوری و کلید های شناسایی kaushik 1987، prescott 1950، patrick and reiner 1966 و1982 roger انجام گرفت. برای شناسایی مولکولی بعد از استخراج dna با استفاده از برنامه لیز کردن سلول و کیت های بیونر با پرایمرهای طراحی شده به این منظور انجام شد. سیانوباکتری های arthrospira maxima، nostoc spوsp. gloeocapsa از بندر رحمانلو جدا شدند. سیانوباکتری arthrospira maxima 10 % به نمک تحمل ، سیانوباکتریsp. gloeocapsa 45% تحمل به نمک و nostoc sp. در حضور نمک رشد نمی کند. از بندر گلمانخانهsp. osillatoria. جدا شد که در محیط بدون نمک رشد می کند. در مصب رودخانه زرینه رود به عنوان پرآب ترین و بزرگ ترین رود سیانوباکتری های nodularia spinigena وsp. nostoc جدا شدند. سیانوباکتری nodularia spinigena در غلظت 25% نمک،سیانوباکتریsp. nostoc در 5% نمک رشد می کند. در مصب رودخانه نازلوچایphormidium fragile (meneghini)، oscillatoria salina، plectonema notatum، aphanocapsa greveilli، oscillatoria sp.، anabeana varibilis ، lyngbya sp.، phormidium sp.، phormidium fragile، microcoleus chthonoplastes، leptolyngbya sp. و chroococcus turgidus شناسایی شدند. سیانوباکتری ها oscillatoria sp.به 25% nacl و سیانوباکتری aphanocapsa greveilli به 30% نمک تحمل دارند. از مصب رودخانه تلخه رود سیانوباکتری های sp. microcoleus و chroococcus dispersus جدا شدند. این سیانوباکتری ها به 10% نمک تحمل دارند. جمع آوری نمونه ها در طی ماه های مختلف سال جمعیت متنوعی از پلانکتون های را نشان می دهد که مرتبط با نمونه گیری نامنظم یا شوری افزایش یافته دریاچه در سال های اخیر است که موجب کاهش تعدادی از گونه هایی شده است که به نمک بالا تحمل ندارند. این بررسی نشان می دهد که دریاچه ارومیه با وجود اشباع بودن از نمک و شوری بیش از حد، از نظر بیولوژیکی کاملاً فعال می باشد.